Όταν μιλάμε για προσαρμογή του παιδιού στον παιδικό σταθμό-νηπιαγωγείο, ουσιαστικά μιλάμε για μια συνολική μετάβαση της οικογένειας, από την φάση που το παιδί βρίσκεται μόνο με τους γονείς, ή με πρόσωπα της ευρύτερης οικογένειας (παππούς, γιαγιά, θείοι, θείες και οικογενειακοί φίλοι) στην επαφή του παιδιού με αλλά πρόσωπα, άγνωστά του ως τώρα (δηλαδή,εκπαιδευτικοί, και άλλα παιδάκια), και σε άλλο πλαίσιο (δηλ. το σχολικό). Άρα, μιλάμε για μια μετάβαση, που στο πυρήνα της, όπως πάντα όλες οι μεταβάσεις, εμπεριέχουν δυο βασικές καταστασεις:1. Τον αποχωρισμό και 2. το άνοιγμα προς το νέο, προς το μεγάλωμα. Ουσιαστικά η διαδικασία της προσαρμογής του παιδιού στον παιδικό σταθμό, δεν είναι προσαρμογή μόνο του παιδιού άλλα και προσαρμογή των γονέων σ αυτή την νέα φάση. Αν η διαδικασία της προσαρμογής αντιμετωπιστεί μόνο από την πλευρά του τι πρέπει να γίνει με το παιδί, τότε είναι μισή δουλειά…
Γονείς…
Η ετοιμότητα των γονέων να αποχωριστούν το παιδί τους, είναι εξίσου σημαντική για την προσαρμογή του παιδιού και για την ετοιμότητα του. Οι γονείς αρχικά ας θέσουν στον εαυτό τους κάποια ερωτήματα, και ας προσπαθήσουν να τα απαντήσουν στον εαυτό τους
Πόσο εύκολα εγώ αποχωρίζομαι;
Τι με δυσκολεύει στον αποχωρισμό;
Τι με διευκολύνει στον αποχωρισμό;
Πόσο εύκολα προσαρμόζομαι σε νέες καταστάσεις;
Τι με βοηθά να προσαρμόζομαι ευκολότερα;
Τι μου αρέσει στο καινούριο και στις αλλαγές;
Τι με φοβίζει; Τι με αγχώνει;
Πόσο εύκολα εμπιστεύομαι άλλους ανθρώπους;
Νιώθω ενοχές που αφήνω το παιδί μου να πάει στον παιδικό σταθμό;
Πόσο είμαι έτοιμος/η να αφήσω το παιδί μου να μεγαλώσει;
Απαντώντας αυτές τις ερωτήσεις ο γονιός στον εαυτό του, θα δει πιο ξεκάθαρα ποια είναι αυτά τα πράγματα που μπορεί να μεταφέρει στο παιδί του, δηλαδή, τα δικά του άγχη, τους δικούς του φόβους, τις δικές του δυσκολίες σε σχέση με την εμπιστοσύνη, αλλά επίσης και την δική του αποφασιστικότητα και χαρά για το μεγάλωμα του παιδιού του, αλλά και της νέας φάσης που μπαίνει η οικογένεια.
Παιδιά…
Το πρώτο χρονικό διάστημα χρειάζεται υπομονή στα πιθανά σκαμπανεβάσματα.
1. Παρουσιάστε μια ωραία -αλλά αληθινή- εικόνα του νέου σχολείου και της αλλαγής
Στην προσπάθειά τους οι γονείς να κάνουν τα παιδιά να πάνε στον παιδικό σταθμό, τον παρουσιάζουν σαν ένα λίγο-πολύ «τέλειο» μέρος, και θα μπορούν να παίζουν όσο θέλουν. Και μέχρι ένα βαθμό, αυτό ισχύει. Όμως, στην καθημερινότητά του στον παιδικό σταθμό θα αντιμετωπίσει και άλλες καταστάσεις. Ο παιδικός σταθμός έχει επίσης κανόνες, όρια, πρόγραμμα, συγκρούσεις με άλλα παιδιά και έτσι είναι αναπόφευκτο το παιδί να αντιμετωπίσει καταστάσεις που δεν θα του αρέσουν. Γι’ αυτό τον λόγο είναι επίσης σημαντικό να προσπαθήστε να του δώσετε μια όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστική εικόνα της κατάστασης που θα αντιμετωπίσει εκεί, ώστε να είναι καλύτερα προετοιμασμένο.
2. Ξεκινήστε έγκαιρα την προετοιμασία
Μιλήστε για τον παιδικό σταθμό, επισκεφθείτε τον, περάστε από έξω και προετοιμάστε την ιδέα στο μυαλό του παιδιού. Αγοράστε μαζί τα πράγματα που θα έχει μαζί του στο σχολείο (τσάντα, κασετίνα, μπλοκ, τετράδια, μαρκαδόρους), ως μέρος της προετοιμασίας για το σχολείο, και μιλάτε στο παιδί σας για τον παιδικό, όσο είστε στην διαδικασία αυτής της προετοιμασίας. Μιλήστε του για το πόσες ώρες θα είναι στο σχολείο με τρόπο που να γίνεται κατανοητό στην ηλικία του, ότι κάθε μέρα θα μένει και λίγο περισσότερο, ότι μπορεί να ζητήσει από την δασκάλα του ο,τι χρειαστεί και ότι αν υπάρξει κάποια ανάγκη ότι η δασκάλα του θα επικοινωνήσει μαζί σας.
3. Δημιουργήστε κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας με την δασκάλα/ο του παιδιού σας
Τα παιδιά συνήθως ακολουθούν την συναισθηματική κατάσταση των γονέων τους. Αρχικά πάρτε όσες πληροφορίες νιώθετε ότι σας είναι αναγκαίες από το σχολείο για να νιώσετε εσείς πρώτα ασφαλείς, και προσπαθήστε να μεταφέρετε αυτό το συναίσθημα και στο παιδί. Αν το παιδί νιώθει ότι δεν είστε σίγουροι και νιώθετε άγχος, δεν θα μπορέσει εύκολα να αφεθεί και να
εμπιστευτεί το νέο περιβάλλον. Αν νιώθει, ότι είστε σταθεροί, και σίγουροι για την απόφαση σας τότε θα νιώθει και εκείνο περισσότερο ασφαλές. Είναι σημαντικό το παιδί να νιώθει ότι έχετε σχέση εμπιστοσύνης με την δασκάλα του.
4. Φύγετε χωρίς να κοιτάξετε πίσω
Αφού αποχωριστείτε και φιληθείτε, μη γυρίσετε για κανένα λόγο στη σχολική αίθουσα για μία ακόμα αγκαλιά ή για να βεβαιωθείτε ότι το παιδί είναι μια χαρά. Είναι προτιμότερο, αν νιώθετε μεγάλη αγωνία να τηλεφωνήσετε στον παιδικό σταθμό και να ρωτήσετε παρά να γυρίσετε πίσω και να σας ξαναδεί το παιδί. Εμπιστευτείτε τις δασκάλες και το προσωπικό του σχολείου. Ξέρουν τι κάνουν, το κάνουν κάθε χρόνο!!!!
5. Μην το σκάσετε στα κρυφά
Μην προσπαθήσετε να αποφύγετε την αναστάτωση του αποχωρισμού με το να το σκάσετε στα κρυφά όταν το παιδί δεν σας βλέπει. Κάντε μια κανονική διαδικασία αποχωρισμού: Πείτε του ότι θα μείνει στο σχολείο, ότι εσείς πρέπει να φύγετε να πάτε στην δουλειά σας, πείτε το ποτέ ακριβώς θα πάτε να το πάρετε, να είστε συνεπείς στην ώρα που του λέτε, αγκαλιαστείτε, φιληθείτε και μετά φεύγετε με αποφασιστικότητα.
Τα παιδιά στην αρχή προκειμένου να αποφύγουν να δυσκολευτούν και να προσαρμοστούν στην νέα κατάσταση, μπορεί να αρνούνται να πάνε, να εκδηλώσουν συμπτώματα (πονόκοιλοι, πονοκέφαλοι, αϋπνίες, ξεσπάσματα θυμού, κ.α). Μιλήστε στο παιδί σας για την νέα αυτή κατάσταση και πείτε του ότι θα χρειαστεί λίγος χρόνος για να μάθει το σχολείο και να προσαρμοστεί. Όσο βλέπει εσάς σταθερούς, τόσο θα προσαρμοστεί καλύτερα και αυτό.
Σας ευχόμαστε Καλή Χρονιά!!!
Συμβουλευτική-Ψυχολογική Υπηρεσία
Αραπίδου Σύλβια, Μπάσογλου Δημήτρης- Ψυχολόγοι, Συστημικοί-οικογενειακοί θεραπευτές
