Τι εννοούμε με τον όρο σχολική ετοιμότητα;
Με τον όρο σχολική ετοιμότητα εννοούμε κατά πόσο ένα παιδί είναι έτοιμο να πάει στην Α’ Δημοτικού. Κάθε παιδί που ετοιμάζεται να εισέλθει στο δημοτικό θα πρέπει να πληρεί τα στοιχεία και τις προϋποθέσεις, τόσο γνωστικά όσο και ψυχοσυναισθηματικά, που το καθιστούν ικανό να δεχτεί τα νέα γνωστικά αντικείμενα, να ανταπεξέλθει στις όποιες δυσκολίες συναντήσει και να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον.
Τι σημαίνει όταν λέμε οτι το παιδί δεν είναι έτοιμο να φοιτήσει στην Α΄Δημοτικού; Μπορεί να είναι έτοιμο ηλικιακά αλλά όχι ψυχοσυναισθηματικά;
Στη χώρα μας μέχρι και σήμερα το μοναδικό επίσημο κριτήριο εισαγωγής των παιδιών στην Α΄δημοτικού είναι η ηλικία. Το πιο σημαντικό όμως κριτήριο είναι να δούμε κατά πόσο ένα παιδί είναι έτοιμο να ανταπεξέλθει με επιτυχία στα μαθήματα και στις σχολικές υποχρεώσεις. Ελέγχουμε λοιπόν αν πληρεί συγκεκριμένα αναπτυξιακά ορόσημα. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά τον προφορικό λόγο και την ομιλία, θα πρέπει:
- Να αρθρώνει, να προφέρει και να τονίζει σωστά.
- Να περιγράφει πρόσωπα, αντικείμενα και καταστάσεις.
- Να αφηγείται με χρονική αλληλουχία γεγονότα και να χρησιμοποιεί σύνθετες προτάσεις και επιθετικούς προσδιορισμούς.
- Να διατυπώνει καταφατικές, ερωτηματικές και αρνητικές προτάσεις.
- Να χρησιμοποιεί σωστά γραμματικούς κανόνες και λεξιλόγιο.
- Να κατανοεί απλές και σύνθετες εντολές.
Όσον αφορά στο γραπτό λόγο, θα πρέπει:
- Να αναγνωρίζει και να γράφει σωστά το όνομα και το επίθετό του είτε με πεζά είτε με κεφαλαία γράμματα.
- Να κατανοεί κείμενα που διαβάζει μεγαλόφωνα ένας μεγάλος.
- Να ξεφυλλίζει ένα βιβλίο με εικόνες και να αντιστοιχίζει τις λέξεις με τις εικόνες.
- Να απομνημονεύει μικρά κείμενα και ποιήματα.
Όσον αφορά στη λεπτή και αδρή κινητικότητα, θα πρέπει:
- Να φτιάχνει απλές κατασκευές.
- Να διαχωρίζει και να ομαδοποιεί αντικείμενα.
- Να κόβει καλά με το ψαλίδι (αμφίπλευρη χρήση χεριών).
- Να φτιάχνει παζλ.
- Να ζωγραφίζει έναν άνθρωπο και άλλα αντικείμενα από μνήμης.
- Να χρωματίζει εντός πλαισίου.
- Να χοροπηδά από το ένα πόδι στο άλλο διατηρώντας την ισορροπία του.
- Τέλος, να διαχωρίζει το αριστερό από το δεξί έχοντας εδραιωμένη πλευρίωση.
Όσον αφορά στην ψυχοκοινωνική συμπεριφορά, θα πρέπει:
- Να έχει βλεμματική επαφή
- Να συμμετέχει σε ομαδικά παιχνίδια.
- Να συνειδητοποιεί την ύπαρξη κανόνων και τις συνέπειες που ακολουθούν εαν τους παραβιάσουμε.
- Να μπορεί να καθίσει σε κύκλο και να παρακολουθεί μια δραστηριότητα χωρίς να σηκώνεται.
- Να ολοκληρώνει μια δραστηριότητα.
- Να μπορεί να διατηρήσει την προσοχή του σε μια δραστηριότητα για 20 λεπτά.
- Να συμμετέχει σε διάλογο με ερωταπαντήσεις.
- Να αλληλεπιδρά με συνομιλήκους του.
- Να αρχίζει να αποκτά υπευθυνότητες.
- Να είναι σε θέση να αναγνωρίζει τον κίνδυνο και να επιλύει προβλήματα που αφορούν στην καθημερινότητα.
Πότε και σε ποια ηλικία θα πρέπει να κινητοποιηθούν οι γονείς και να απευθυνθούν στους ειδικούς;
Η ψυχοκοινωνική ωριμότητα ενός παιδιού διαπιστώνεται εν πρώτοις από τους ίδιους τους γονείς στις καθημερινές δραστηριότητες και βάσει όλων των παραπάνω που αναφέραμε. Σε δεύτερο επίπεδο, εκτιμάται από τους εκπαιδευτικούς προσχολικής αγωγής που εμπλέκονται στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού. Από εκεί και πέρα αν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας το παιδί θα πρέπει να αξιολογηθεί περαιτέρω από μια άρτια καταρτισμένη διεπιστημονική ομάδα αποτελούμενη από λογοπαθολόγο, ψυχολόγο, ειδικό παιδαγωγό και εργοθεραπευτή.
Πού μπορούμε να απευθυνθούμε προκειμένου να διαπιστώσουμε αν το παιδί μας είναι έτοιμο να πάει σχολείο;
Εάν κάτι ανησυχεί τους γονείς μπορούν να απευθυνθούν στα ΚΕΔΥ, στα Κέντρα Ψυχικής Υγιεινής και στα νοσοκομεία καθώς και σε ιδιωτικά κέντρα. Ας μην ξεχνάμε ότι τα ασφαλιστικά ταμεία αποτελούν αρωγή και καλύπτουν ένα σημαντικό μέρος των θεραπειών.
Σε περίπτωση που διαπιστωθούν τυχόν δυσκολίες σε ένα παιδί, η κατάσταση είναι αναστρέψιμη και πόσος χρόνος χρειάζεται για να καλυφθούν τα κενά;
Η κατάσταση φυσικά και είναι αναστρέψιμη. Ο χρόνος ο οποίος βέβαια χρειάζεται δεν είναι προκαθορισμένος. Εξαρτάται τόσο από την ποιότητα και τη φύση των δυσκολιών που αντιμετωπίζει το παιδί όσο και από το ίδιο το παιδί και το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει. .
