“Όταν θέλω κάτι, ξέρω τον τρόπο για να το αποκτήσω, έχω βρει το τέλειο κόλπο” λέει η Νικολέττα 9 χρονών. “Στην αρχή το λέω στη μαμά μου που είναι πιο δύσκολη. Άμα μου πει όχι, τότε τρέχω στον μπαμπά μου που μπορώ να τον πείσω στο δευτερόλεπτο, και κατευθείαν παίρνω αυτό που θέλω. Μετά βέβαια μπορεί να καυγαδίσουν μεταξύ τους γιατί λέει η μαμά πως δεν έχουν κοινή γραμμή, αλλά γρήγορα ξεχνιέται ο καυγάς κι όλα μια χαρά”.
Κάθε άτομο ως γονέας εκπροσωπεί και εφαρμόζει έναν διαφορετικό τρόπο διαπαιδαγώγησης στα παιδιά του, βάσει των βιωμάτων του και των βαθύτερων πεποιθήσεών του. Είναι πολύ λογικό, λοιπόν, οι δύο γονείς να έρχονται σε αντιπαράθεση και να διαφωνούν για το τι χρειάζονται τα παιδιά, εφόσον ο κάθε ένας ξεχωριστά «φέρνει» τις δικές του εμπειρίες από την πατρική του οικογένεια.
Άρα οι διαφορετικές αντιλήψεις για την ανατροφή των παιδιών είναι απόλυτα φυσιολογικές και τα παιδιά το ξέρουν αυτό πολύ καλά!!!
Τι γίνεται όμως όταν οι διαφωνίες γίνονται καβγάδες παρουσία των παιδιών;
- Δημιουργία ανασφάλειας και άγχους στο παιδί.
- Αίσθηση ενοχής για το γεγονός ότι αποτελεί την αιτία που οι γονείς του τσακώνονται.
- Το παιδί μπαίνει στη θέση του κριτή ή διαιτητή για το ποιος έχει δίκαιο. Δημιουργία ρήξης στο γονεϊκό υποσύστημα που μπορεί να βάλει το παιδί σε μία δυσχερή θέση, που δεν αντιστοιχεί ούτε στο ρόλο του, ούτε στην ηλικία του.
- Υπόρρητα καλείται να συνασπιστεί με έναν από τους δύο γονείς.
- Έχει δυσκολία να αποφασίσει τι συμπεριφορά θα έχει , εφόσον φοβάται πως ό,τι και να επιλέξει είναι σίγουρο πως κάποιος από τους δύο γονείς θα είναι δυσαρεστημένος μαζί του.
Έτσι το σύστημα δίνει έτσι στο παιδί έναν πολύ κεντρικό και επιβαρυντικό για το ίδιο ρόλο: να αποφασίζει για την τύχη του γονεϊκού ζευγαριού.
- To παιδί συχνά είναι πολύ πιθανόν να αρχίσει να χρησιμοποιεί τους γονείς του στρέφοντας τον έναν εναντίον του άλλου για να πετύχει αυτό που θέλει.
Είναι σημαντικό το παιδί να μάθει πως η διαφωνία στις σχέσεις είναι κάτι απόλυτα φυσιολογικό και αν γίνεται με το σωστό τρόπο μπορεί να πάει τη σχέση παρακάτω.
Δεν είναι η διαφωνία λοιπόν το πρόβλημα αλλά ο τρόπος που τη διαχειριζόμαστε.
Το παιδί με τον τρόπο αυτό μεγαλώνοντας μαθαίνει:
- Nα έρχεται αντιμέτωπο με διαφορετικές ιδέες και αντιλήψεις ανθρώπων – μια απαραίτητη διαδικασία για την εξέλιξη και την ανάπτυξή του. Για παράδειγμα, μαθαίνει ότι ακόμα και αν έχει διαφορετικές ιδέες με τους φίλους του, η φιλία τους δε θα χαλάσει.
- Επίσης γνωρίζει ότι κάποια πράγματα που επιτρέπονται στο σπίτι, δεν επιτρέπονται στο σχολείο και αντιλαμβάνεται με μεγάλη ευκολία ότι άλλη είναι η σχέση που δημιουργεί με τους δασκάλους, τους συγγενείς και τους φίλους.
- Ό,τι μπορεί να λέει άνετα την άποψή του ακόμα κι αν διαφέρει από τις υπόλοιπες που υπάρχουν. Και αυτό απαραίτητα δεν έχει ένταση ή είναι καταστροφικό.
- Ό,τι το να διαφωνείς είναι υγιές αφού είμαστε διαφορετικοί άνθρωποι, διαφορετικά μεγαλωμένοι.
- Ό,τι η διαφωνία δεν είναι απαραίτητα καυγάς και ένταση. Αλλά μπορεί να έχει σεβασμό και ευγένεια.
- Ό,τι για να μπορείς να διαφωνήσεις είναι σημαντικό να έχεις ακούσει πρώτα. Άρα ένα καλός ακροατής μπορεί να βρει το σωστό τρόπο να θέσει τη δική του διαφορετική άποψη.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς; (για να λύσουν αποτελεσματικά και δημιουργικά τις διαφωνίες τους)
Δημιουργήστε το σχέδιο ανατροφής.
Συζητήστε μεταξύ σας τι έκαναν οι δικοί σας γονείς σωστά και τι λάθος. Τι μεθόδους πειθαρχίας χρησιμοποιούσαν και τι αξίες σας έδωσαν. Σκεφτείτε τι θέλετε να υιοθετήσετε στη δική σας οικογένεια και τι όχι. Συζητήστε ακόμα και μικρά πράγματα της καθημερινότητας όπως το φαγητό, τις αγγαρείες και τις δραστηριότητες. Συμφωνείστε ποιες συμπεριφορές του παιδιού είναι αποδεκτές και ποιες όχι, καθώς και ποιες θα είναι οι αντιδράσεις σας σε ανάλογες καταστάσεις. Βάλτε προτεραιότητες με βάση τι θεωρείτε πιο σημαντικό. Για παράδειγμα, στην 1η κατηγορία μπορείτε να βάλετε τα θέματα εξαιρετικής σημασίας που δεν θα ανέχεστε με τίποτα όπως τη σωματική βία και τις άσχημες λέξεις. Στη 2η κατηγορία, μπορείτε να βάλετε πράγματα που δεν θα έχουν τεράστιες συνέπειες όπως οι αγγαρείες ή την ώρα του ύπνου. Στην 3η κατηγορία τα λιγότερο σημαντικά και ούτω καθεξής. Αν διαφωνείτε στο τι πρέπει να μπει στην κάθε κατηγορία βρείτε μια συμβιβαστική λύση που θα καλύπτει και τους δύο.
Διαχειριστείτε τις διαφωνίες.
Οι διαφωνίες δεν μπορούν να λείψουν από τη διαδικασία της ανατροφής των παιδιών. Το κλειδί όμως είναι ο τρόπος που διαφωνείτε. Αυτό που μπορούν να διδάξουν οι γονείς στα παιδιά είναι ότι ακόμα και αν υπάρχουν διαφωνίες συζητάμε και σεβόμαστε τον άλλον.
Παράδειγμά: ο μπαμπάς μπορεί να επιτρέψει στο παιδί να φάει λίγη σοκολάτα παραπάνω και η μαμά να διαφωνεί. Αντί να πει “Κι άλλη σοκολάτα; Πας καλά; Θα χαλάσουν τα δόντια του”, θα μπορούσε να πει “Ακούγεται δελεαστική η σοκολατίτσα , αλλά τώρα είναι ώρα για ύπνο. Πώς θα σου φαινόταν η ιδέα να τη φάμε αύριο μετά το χορό που θα έχουμε γυμναστεί και θα χρειαζόμαστε λίγη ενέργεια”. Με αυτό τον τρόπο η μαμά δείχνει σεβασμό στην ιδέα του μπαμπά χωρίς να την ακυρώνει μπροστά στο παιδί.
Ενιαίο μέτωπο.
Για κάθε απόφαση που έχουν πάρει οι γονείς, πρέπει να τη μεταφέρουν στο παιδί ως κοινή απόφαση. Ξεκινήστε λέγοντας “Η μαμά σου και εγώ συζητήσαμε και συμφωνήσαμε ότι…”. Για το παιδί, αυτά είναι τα καλύτερα λόγια που μπορεί να ακούσει. Αν σας δυσκολέψει μια συμπεριφορά ή απαίτηση του παιδιού, μην πιέζετε τον εαυτό σας να δώσει μία απάντηση. Πείτε στο παιδί ότι θέλετε λίγο χρόνο για να το συζητήσετε μεταξύ σας. Έτσι δείχνετε στο παιδί ότι λειτουργείτε ενωμένα και με σταθερότητα. Αν δεν έχετε κάποια ιδιαίτερη άποψη πάνω σε ένα θέμα, μπορείτε να πείτε στο παιδί ότι από την πλευρά σας είναι εντάξει, αλλά θα πρέπει να το συζητήσει και με τη μαμά (ή τον μπαμπά). Έτσι το παιδί αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει εμπιστοσύνη μεταξύ σας για το ποια είναι η σωστή απόφαση.
Πάρτε χρόνο.
Δε χρειάζεται να βιάζεστε να δώσετε απαντήσεις στα παιδιά όταν ζητάνε κάτι ή όταν ξεπερνούν τα όρια. Το καλύτερο είναι να κρατήσετε για λίγο απόσταση από την κατάσταση για να σκεφτείτε ποια είναι η καλύτερη αντίδραση που θα σέβεται και τις δύο πλευρές. Έτσι το παιδί θα νιώθει περισσότερη ασφάλεια.
Ξεκάθαρα διαφορετικά πλαίσια.
Να γίνονται καθαρά τα όρια του συγκεκριμένου σπιτιού και να γνωρίζει το παιδί πως μπορεί να ισχύει κάτι διαφορετικό στο σπίτι των παππούδων, συγγενών ή φίλων. Ωστόσο στο δικό σας σπίτι οι κανόνες είναι άλλοι και κάποια πράγματα δεν είναι αποδεκτά. Έτσι το παιδί θα μπορεί να διακρίνει γιατί πιθανόν οι φίλοι του μπορούν να κάνουν κάτι και αυτό όχι και το αντίθετο.
